1. Wat is mijn lievelingsplek in onze nieuwe Moestuin XXL?
Mijn heerlijke kas is zonder twijfel mijn plekje: lekker rommelen, zaaien en eindeloos naar plantjes kijken. Het is mijn stressvrije zone waarin ik echt tot rust kom.

2. Wat was mijn favoriete moment van het afgelopen jaar in de tuin?
Ik kan niet één favoriet moment kiezen, want er waren zóveel hoogtepunten:

• De bouw van ons eerste ‘huisje’ op de tuin
• Mijn allereerste workshop (spannend!)
• Onze deelname aan De Moestuinbeurs met Bas
• Het plaatsen van mijn eerste échte kas
• Het opkomen van de eerste zaailingen en de eerste radijsoogst
• De eerste zelfgeoogste honing
• Mijn eerste ‘blush’-tomaten
• De gezellige pizza-avonden met vrienden en familie
• En natuurlijk het moment dat Bas zijn baan opzegde voor ons tuinavontuur.

3. Is de tuin open voor bezoekers?
Ja, we ontvangen gasten alleen op afspraak, tijdens een rondleiding, cursus of workshop. Zo blijft de tuin veilig afgesloten en weten we precies wanneer er mensen komen.

4. Wanneer zijn de eerstvolgende rondleidingen?
De eerstvolgende rondleidingen staan gepland op 28 september en 5 oktober. Je kunt hier een ticket boeken.

5. Welke tuintaken vind ik het leukst?
Het opkweken van plantjes in het voorjaar, het oogsten en het verwerken tot iets lekkers vind ik het allerleukst. Ook geniet ik van de rustige momenten tussendoor: ik laad dan even op om erna weer door te kunnen gaan. Ik zou heel graag eens een boek lezen in de tuin, maar dat is er tot nu toe nog niet van gekomen. Dat gaat zeker nog gebeuren!

6. Wat doe ik minder graag en wie helpt me daarbij?
Geduldige klusjes zoals onkruid wieden en priegelig oogstwerk (rode en zwarte bessen) liggen me wat minder. Gelukkig helpt Bas me graag met onderhoud en onkruidmanagement, want daar heeft hij echt ontzettend veel geduld voor. Ik ben zo blij dat ik dit samen met hem kan doen.

7. Is de moestuin mijn fulltime baan?
Ja, de moestuin is sinds zes jaar mijn fulltime baan. De eerste vijf jaar combineerde ik het met mijn werk als interieurontwerper, maar nu is het mijn volledige beroep. Ik ben niet alle uren in de tuin te vinden, want ernaast heb ik veel andere taken: schrijven van blogs en adviesprojecten, een nieuw boek (oeps, verklapt!), beheer van social media (en dat is met alle vragen soms echt een dagtaak), de webshop (versturen, bestellingen, voorraad), geven en voorbereiden van cursussen en workshops, beurzen, evenementen, lezingen en markten. En dan bedenken we ook nog nieuwe dingen, zoals plantjesmarkten in het voorjaar (zowel zelfstandig als in samenwerking), de nieuwe groentenboxen die we willen gaan invoeren, en plantjeskweek voor verkoop op bestelling. Je hoort het al: genoeg te doen dus!

8. Wat zijn mijn toekomstplannen?

• Op de korte termijn: een bijenoverkapping en opslagplek voor gedroogde wilgentenen. Deze komt op ons stuk grond met groenbemesters te staan, aan het begin.
• Jaarlijkse uitbreiding met meer groenten en fruit, zodat we vanaf volgend seizoen groentenboxen kunnen aanbieden (twee keer per maand afhaalpunten bij ons op de tuin en misschien daarbuiten). We zouden ook graag extra’s aanbieden, zoals honing en de jammen die ik maak met de oogst uit de tuin.
• Ook zijn we druk bezig met andere leuke ideeën voor het volgende seizoen! Later meer hierover.

9. Komen er binnenkort kippen in de tuin?
We hebben in het voorjaar al flink onderzoek gedaan: een kippenworkshop van Velt gevolgd, met veel mensen gesproken en gekozen voor Orpingtons (lekker groot, lief en veel eieren). Onze buurvrouw kan ze als kuikentjes uitbroeden – duurzaam! Maar de kippenplannen staan voorlopig on hold, omdat we het goed willen doen. Een juist hok, een veilige ren en beschutting zijn essentieel. De bomen zijn al aangeplant, maar het duurt even voordat die groter zijn. Vervolgens richten we de verdere uitwerking in als de tijd er is. Deze beestjes verdienen de juiste verzorging, en dat moet passen in onze planning. Daarom wacht ik nog even, al wil ik ze heel graag.

10. Wat is mijn grootste les van het afgelopen jaar?

• Een tuin van 3.000 m² kun je niet alleen beheren.
• Pauzes nemen is essentieel, anders loop je jezelf voorbij.
• Een dag heeft maar 24 uur, dus geniet van het proces – het leven is veel te kort om te blijven wachten.
• Een perfecte tuin bestaat niet, en dat is oké om los te laten.

Uitdagingen en struggles

De locatie van de tuin

De afgelegen ligging van onze tuin – niet direct aan de straat – blijft voor mij een uitdaging. Aan de ene kant vind ik het heel fijn: we liggen niet zo in het zicht, waardoor niet iedereen zomaar binnenloopt. Dat geeft ons de ruimte om lekker ons eigen ding te doen. Maar aan de andere kant mis ik daardoor ook bepaalde mogelijkheden, zoals een kraampje aan de weg voor de verkoop van onze oogst.

We hebben namelijk al veel opbrengst, terwijl we op dit moment nog maar 1/3 van het perceel benutten. Gelukkig komt daar met de tijd vast een oplossing voor. We denken aan verkoop op vaste dagen op de locatie, alleen tijdens rondleidingen, cursussen of workshops, of misschien via een externe plek, zodat we er zelf weinig omkijken naar hebben.

Je hoort het al: dit jaar is voor ons echt een experiment. We onderzoeken wat bij ons past, maar ook wat bij deze plek werkt. Want je kunt van alles willen, maar het moet ook praktisch en uitvoerbaar zijn.

Vaste baan van Bas en uren op de tuin

De combinatie van een vaste baan en alle uren die de tuin vraagt, bleek op den duur gewoon niet meer houdbaar. Daarom heeft Bas ervoor gekozen om zijn baan op te zeggen en een paar maanden “rust” te nemen en na te denken wat hij zelf wil gaan doen. Samen draaien we dit seizoen, om te kijken hoe we op een fijne manier – die bij ons beiden past – meer uit deze plek kunnen halen.

Want uiteindelijk is het allerbelangrijkste: dat je iets doet wat je leuk vindt en niet iets wat je leegzuigt aan energie, dat is het nooit waard!

Groenbemesters

De groenbemesters waren voor mij best een uitdaging – en ook een mentale struggle. Het idee is prachtig: je zaait een plantje om de bodem te verbeteren, onkruid te onderdrukken en uiteindelijk minder werk te hebben. Maar de echte uitdaging kwam daarna: wat doe je ermee zodra het gewas volgroeid is?

Die beslissing heb ik vaak voor me uitgeschoven… tot het eigenlijk te laat was. Het onkruid nam het stuk over, en alle groenbemesters die eerder in het jaar zo mooi bloeiden voor de bijen, waren inmiddels in zaad geschoten. Het werd een waar feestmaal voor vogels, die in groepjes door het veld vlogen.

En toen kwam mijn grootste worsteling: het maaien van het hele stuk. Want het idee is dat je groenbemesters door de bodem werkt, zodat het organische materiaal kan verteren. Daarna kun je meteen weer zaaien, zodat de grond snel weer bedekt is. Maar dit deed echt pijn aan mijn hart. Ik heb gehuild toen het gemaaid werd. Misschien denk je: “jeetje, wat overdreven,” maar voor mij was het dat niet. Ik had een stukje natuur ruimte gegeven om te zijn wat het wilde zijn – en dat voelde zó goed. Het maaien was nodig om er uiteindelijk wat mee te kunnen doen waarvoor het ook bedoeld is, namelijk het aanleggen van de tuin.

Uiteindelijk hebben we een klein stuk ongemoeid gelaten, want ik ontdekte dat er zelfs een egel in woonde. Het grootste deel is wel gemaaid en opnieuw ingezaaid. Alleen: omdat er al zoveel in zaad was geschoten, kwamen die oude soorten gewoon weer op. De dure biologische zaden die daarna gezaaid zijn, kwamen deels niet op. Een waardevolle les dus.

De conclusie?

• Óf je maait eerder, vóór het zaad vormt

• Óf je laat het juist in zaad komen, maait daarna en zaait niet opnieuw – omdat er dan al genoeg zaad in de bodem zit